ویژۀ رسام؛

درآمد ميليونی "رمال"ها در ایران
 

دستگاه تبلیغاتی حکومت ایران هر ساله وبا فرا رسیدن ماه محرم تبلیغات گسترده ای را علیه شعائر حسینی وبرخی جلوه های ویژه وبا شکوه این عزاداری ها از جمله شعائر مقدس قمه زنی وزنجیر زنی آغاز می کند. این تبلیغات تحت عناوین مختلف وبوسیلۀ افراد گوناگون وتئوریسن های نظام از جمله ازغدی ها وغیره اداره وساخته وپرداخته می شود. یکی از عناوینی که تحت پوشش آن شعائر حسینی مورد هجمه قرار داده می شود، مقابله با خرافه گرایی است.

صرف نظر از اینکه مفهوم خرافه بر شعائر وامثال آن صدق نمی کند وبکار بردن نفس این توصیف نشان از جهل ونا آگاهی سخنران دارد، اما نکته قابل تأمل این است که در سایه سی وچند سال حکومت جهل وجور وخرافه، نتیجۀ چندین دهه تبلیغات حکومتی آن بوده است که امروزه رمال ها وکف بین ها پردرآمدترین شغل را در میان مشاغل در داخل کشور دارا هستند وظاهراً این مصداق روشن خرافه گرایی نه تنها اهمیتی برای حاکمان ندارد بلکه حتی برای مقابله فرهنگی وتبلیغاتی هم برایش هزینه ای نمی شود!

رمل و اسطرلاب، بازکردن و بستن بخت، باطل کردن سحر و طلسم. شايد اسم و ظاهرشان قديمی باشد اما، هستند کسانی که در همين قرن ۲۱ بدجوری به آن اعتماد دارند و زندگيشان را می‌سپارند دست کسانی تا زير و رويش کنند.
به گزارش ايسنا، روزنامه آرمان با اين مقدمه آورده است: شايد پوزخند بزنيم و بگوييم طرف بی‌سواد است يا ديوانه اما، ممکن است ته دل خودمان وسوسه بشويم تا ببينيم آخر اين داستان چيست. اخبار مربوط به رمالی، فال‌بينی، پيش‌بينی آينده و نظاير آن آنقدر در سال‌های اخير روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفته است و آنقدر روزنامه‌ها و مجلات به آن پرداخته‌اند که ديگر کليشه‌ای و نخ‌نما به نظر می‌رسد. با وجود اين، هر از چندگاهی اخبار و تحليل‌های جالب توجهی در اين زمينه منتشر می‌شود.
استقبال خوانندگان از اين اخبار نشان می‌دهد که موضوع رمالی، فال‌بينی، پيش‌بينی آينده و... همچنان موضوعی جالب توجه است. يک بار خبر می‌رسد که رمال‌ها به کمک فلان تيم فوتبال آمده‌اند يا به فلان بازيکن کمک کرده‌اند تا يک‌شبه ره صد ساله را برود و تبديل به ستاره‌ای محبوب بشود و بار ديگر خبر از کمک آنها به بازيگران سينما و فعالان اقتصادی منتشر می‌شود. در کنار اين اخبار که اخباری مرموز هستند اخبار زيادی هم از شيادی و کلاهبرداری از اين طريق منتشر می‌شود. به عنوان مثال در هفته گذشته در خبرها مطرح شد که زنی جوان با همکاری يک رمال شوهر خود را به قتل رساند يا مردی رمال در ماه گذشته به بهانه بخت‌گشايی و درمان نازايی ۱۵ زن و دختر جوان را مورد آزار و اذيت قرار داد.
اگر اخبار، تحليل‌ها و اظهارنظرهايی را که در اين باره انجام شده است، مرور کنيم از سويی اين شک به جانمان می‌افتد که ممکن است کسانی چنين توانايی‌هايی را داشته باشند و از طرف ديگر اين ترس گريبانمان را می‌گيرد که نکند در دام آنها بيفتيم و مورد سوءاستفاده قرار بگيريم.
رمل چيست و رمالی از کجا آمده است؟
رمل در زبان عربی به معنای شن و ماسه است و در اصطلاح به علم پيشگويی و طالع‌بينی گفته می‌شود. اساس رمل بر خط و نقطه است. اين نقطه‌ها را رمال به وسيله تاس روی صفحه رسم می‌کند. وسايل اصلی رمل، تخته رمل و تاس است اما، برخی رمال‌ها برای اندازه‌گيری دقيق‌تر از اسطرلاب و قطب‌نما هم استفاده می‌کنند. می‌گويند رمالی را عرب‌ها شروع کرده‌اند. آنها اين علم را به آفريقا بردند. حالا هم روش‌های مختلف اين فن، در سراسر دنيا وجود دارد. علم رمالی در برخی فرهنگ‌ها تغييرات زيادی کرد و تبديل به آيين شد. آيينی در ماداگاسکار وجود دارد که بر اساس آن ارواح زيادی وجود دارند که در زندگی ما نقش دارند. در بسياری از فرهنگ‌ها شياطين و اجنه به عنوان عامل بيماری‌های ذهنی شناخته می‌شوند. در قرن ۱۲ ميلادی رمالی به شکل جديدش از متون عربی وارد اروپا شد و اسپانيايی‌ها جزو اولين ملت‌هايی بودند که در اروپا به اين مسأله علاقه‌مند شدند. در غرب رمالی در قرون وسطی و عصر رنسانس به‌طور گسترده وجود داشت و برخلاف تصور همه، هنوز هم از محبوبيت زيادی برخوردار است. در يک تحقيق از ۳۴۳ بيمار سرپايی کلينيک‌های روانپزشکی سوئيس مشخص شد که بيشتر از ۳۷ درصد بيماران فکر می‌کردند نيروهای شيطانی می‌تواند باعث مشکلشان شده باشد و ۳۰ درصد آنها برای حل مشکلشان سراغ رمالی رفته بودند. در برخی از نقاط دنيا رمالی علمی مقدس شناخته می‌شود. در ميان کره‌ای‌ها رمالی با واژه و اصطلاحاتی انجام می‌گيرد که با رمالی عرب‌ها فرق می‌کند و بيشتر به انرژی‌های مثبت طبيعت و ارتباط با هستی برای درمان بيماری‌ها و برداشتن فاصله بين انسان و جهان برای فهم چيزها مربوط می‌شود که حالتی عرفانی‌تر دارد.
کسب و کار رمال‌ها
نبايد از اين واقعيت غافل ماند که رمالی و فال‌بينی کسب و کاری پردرآمد برای برخی از افراد است و نبايد تصور کرد فال‌بين‌ها همان کولی‌هايی هستند که کنار خيابان می‌ايستند و به اصطلاح کف‌بينی می‌کنند بلکه کارشناسان معتقدند درآمد رمال‌هايی که کار و بارشان گرفته، سکه است. آنها می‌گويند يک رمال موفق و معروف بين ۴ تا ۶ ميليون تومان، درآمد ثابت ماهانه دارد. اين درحالی است که پايه حقوق و دستمزد يک کارگر تمام وقت در امسال، تنها ۶۳۰ هزار تومان تعيين شده، به بيان ديگر، رمال‌ها بين ۱۰ برابر يک کارگر، جيب مشتريان خود را خالی می‌کنند. رئيس پليس آگاهی استان تهران و البرز سال ۹۰ در مورد مبلغی که رمالان از مردم می‌گيرند گفته بود: بر حسب ميزان شهرت و مقبوليت، رمالان مبالغی بين ۲۰ هزار تا ۳۰۰ هزار تومان دريافت و در برخی موارد مبالغ قابل توجهی تا سقف پنج ميليون تومان نيز دريافت می‌کنند. با احتساب آمار مراجعه ۱۰ درصد ايرانيان در سال به جادوگران و با فرض اينکه به‌طور ميانگين هر فرد (با در نظر گرفتن دفعات ديگر مراجعه به همان رمال يا رمال ديگر) ۵۰ هزار تومان تقديم اين فالگيران و رمالان بکند، ايرانيان سالانه ۳۸۷ ميليارد و ۵۰۰ ميليون تومان از درآمد خود را به جيب رمالان و فالگيران سرازير می‌کنند.
رواج رمالی ميان تحصيلکردگان
کارشناسان وزارت بهداشت می‌گويند رمالی در کشور افزايش پيدا کرده و بيشتر مشتريان خرافات، تحصيلکردگان هستند. اين وزارتخانه اعلام کرده است سالی هفت و نيم ميليون ايرانی به رمالان مراجعه می‌کنند که سه‌چهارمشان تحصيل‌کرده‌اند. اين آمار سرگيجه‌آور در حالی منتشر می‌شود که مسئولان وزارت بهداشت در نشست خبری هفته سلامت امسال، اعلام کردند ۱۰ درصد از مردم، طی يک سال گذشته، به رمال‌ها و جادوگران مراجعه کرده‌اند. اين آمار به وضوح نشان می‌دهد هفت و نيم ميليون نفر ايرانی در سال گذشته به رمالان مراجعه کرده‌اند که سه‌چهارم آنها يعنی بيش از پنج ميليون نفرشان، تحصيل‌کرده هستند. واقعيت اين است که قشر تحصيلکرده، بيشتر از اشخاص کم‌سواد، تمايل به خرافه دارند، آن هم خرافاتی مانند رمالی، جادوگری، فال‌بينی و کف‌بينی و پيشگويی.
خانم‌های جوان گرايش بيشتری به رمالان دارند
روانشناسان، بی‌مهارتی افراد در حل مشکلات زندگی و عدم توانايی تصميم‌گيری در رويارويی با مشکلات را دليل اصلی مراجعه مردم به فالگيرها می‌دانند. اميرهوشنگ مهريار روانشناس معتقد است: «در ميان تحصيلکرده‌ها، خانم‌های جوان گرايش بيشتری به اين مسأله دارند و دليل آن نيز تزلزل پايگاه اجتماعی زنان در مقايسه با مردان در ايران از گذشته تاکنون بوده است. موقعيت اجتماعی ضعيف‌تر خانم‌ها در مقايسه با آقايان منجر به کم شدن اعتماد به نفس آنها در مقابله با مشکلات زندگی می‌شود و بحران تصميم‌گيری و فقدان افق روشن برای رسيدن به اهداف در آينده و استرس از رويارويی با آينده‌ای نامعلوم فرد را وادار به کمک گرفتن از قوای ديگر می‌کند و افراد معمولاً برای فايق آمدن بر نگرانی خود به اين سمت کشيده می‌شوند».
فال‌گيری و طالع‌بينی اگرچه ممکن است در پژوهش‌های اجتماعی کمتر مورد توجه واقع شود اما، بايد گفت يک واقعيت اجتماعی است و نمی‌توان آن را انکار کرد. جامعه‌شناسان معتقدند کمبود‌ها و مشکلات فردی در کنار فقدان امنيت روانی اجتماعی علت گرايش بعضی افراد به فال‌بين‌هاست. مصطفی اقليما، جامعه‌شناس و رئيس انجمن مددکاران اجتماعی تمايل به اين کار را در واقع تلاش برای ايجاد يک کورسوی اميد در ذهن از سوی افرادی می‌داند که اطمينانی به آينده در آن وجود ندارد و دستخوش نااميدی هستند. از سوی ديگر بی‌اعتقادی و نداشتن ايمان واقعی به قادر مطلق سبب می‌شود ما از جايی به جز حريم امن الهی خواستار رسيدن به آرامش و اطمينان روحی باشيم. رمالی تبعات منفی مختلفی در جامعه دارد که اعتياد به فال و ايجاد مشکلات روحی و روانی، از هم پاشيدگی خانواده‌ها، کلاهبرداری و ضررهای مالی و آسيب‌های جانی از جمله اين پيامدهای منفی است.