اما بررسی دقیق مسائل و سیر تحولات هسته ای خلاف گویی این ادعا را آشکار می سازد. برنامه هسته ای به صورت مخفیانه و پنهان از منظر عمومی و اطلاع کارشناسان و اهل فن پایه گزاری شد. حسن روحانی در کتاب خاطراتش بر این واقعیت صحه می گذارد. هیچگاه مردم و نیرو های متخصص در حوزه انرژی هسته ای و کارشناسان مستقل اقتصادی در جریان فعالیت ها نبودند و در تصمیم گیری ها مشارکت نداشتند. حاکمیت به صورت یک طرفه مدعی حمایت مردم از برنامه ای است که ابهامات و مجهولات آن برای مردم کمتر از جامعه جهانی نیست.

تبدیل یک برنامه و فعالیت به ارزشی ملی و دستمایه غرور وکرامت انسانی از آن ساختن امری نیست که یکطرفه و بدون مشارکت صاحبان اصلی کشور ازسوی دولتی به صورت اراده گرایانه انجام شود! آن هم حکومتی که به شهادت سابقه و کارنامه اش اهتمامی به ارزش های ملی و کرامت انسانی ندارد!

جمهوری اسلامی کرامت انسانی ملت ایران را برای سه دهه کم و بیش لگد مال کرده است و اساس با تلقی ایدئولوژیک، شهروندان ایرانی را به عنوان یک انسان واجد ارزش ندانسته است و ارزشمندی آنان را مشروط به همراهی با انگاره های عقیدتی حاکم و یا عدم مخالفت سیاسی نموده است. تعارض شعار انرژی هسته ای حق مسلم ما است با نقض سیستماتیک و مستمر حقوق سلب نشدنی و شهروندی آحاد ملت ایران به خوبی روشنگر ماهیت ابزاری و کاذب برنامه هسته ای حاکمیت در نسبت با کرامت انسانی است.

برنامه ای که هدف و غایت آن ماجراجویی و عظمت طلبی در منطقه و جهان است و در پوشش دریافت تضمین امنیتی از غرب، هدف تداوم بقاء قدرت را دنبال می نماید، تناسبی با غرور، کرامت و شرافت مردم ایران ندارد.

البته هر پیشرفتی که در علم، فناوری، صنعت بدست آید مایه مباهات و افتخار برای مردم ایران است اما لازمه آن ارزش فنی و واقعی کار و غیر سیاسی بودن بحث است.

در خصوص فعالیت های هسته ای و بخصوص غنی سازی اورانیوم ادعای پیشرفت و موفقیت بزرگ زیر سئوال است. غنی سازی اورانیوم و تولید سوحت هسته ای یک فناوری عادی است که برای دهه ها است دیگر تکنولوژی پیشرفته محسوب نمی شود. تولید برق هسته ای نیز امر بزرگ و کار خارق العاده ای نیست و صرفه اقتصادی استفاده از آن برای کشوری که دارای مزیت در تولید برق ب ااستفاده از سوخت های فسیلی است، محل تردید است.

از ابتدا برنامه هسته ای حکومت با ابهامات و سئوالاتی مطرح بوده است. در واقع معلوم نبودن مرز بین فعالیت های نظامی و صلح آمیز هسته ای باعث بروز حساسیت جامعه جهانی ومقاومت ها در عرصه بین المللی شده است.

اما این موارد صرفنظر از درجه کیفی و پیشرفتگی تکنولوژیک انتخاب هایی برای کشور و ملت هستند که بر اساس ارزیابی های فنی و اقتصادی می توان در خصوص استفاده و یا عدم استفاده از آنها تصمیم گرفت. ولی مرتبط ساختن آنها به مقوله های هویتی مشکل ساز می شود و فضا را از مسیر منطقی و عقلانی خارج می سازد.

بررسی نتایج و پیامد های بحران ده ساله هسته ای نشان می دهد که آسیب ها و صدمات آن و همچنین هزینه های فرصت مربوطه به مراتب بیشتر از فوائد بوده است. ضمن اینکه اصرار بر ماجراجویی هسته ای باعث تحمیل تحریم ها و مشکلاتی سنگین در حوزه توسعه کشور و رفاه و آسایش زندگی مردم شده است. برنامه ای که در مسیر دستیابی مردم به خدمات درمانی و دارویی اختلال ایجاد کرده و منجر به افزایش قیمت ما یحتاج عمومی شده است، نسبتی با کرامت انسانی و غرور ملی ندارد.

حتی فرض کنیم دنیا اجازه دهد ایران غنی سازی اورانیوم با غلظت بالا تولید کند و ادعای حکومت درست باشد که در پی تولید بمب اتمی نیست باز چه گره ای از مشکلات مردم باز می شود و این پیشرفت چه جایگاهی در سلسله مراتب اولویت های توسعه ای کشور دارد؟

از اینرو مرتبط کردن برنامه هسته ای حکومت به کرامت انسانی و افتخاری ملی برای مردم ایران با واقعیت تطبیق نمی کند و در بهترین حالت خرج کردن از کیسه مردم ایران است. در حالی که مردم ایران و کارشناسان در هیچ یک از مراحل طراحی، اجرا و توسعه فعالیت های هسته ای حکومت مشارکتی نداشته اند و چونان نا محرمان با آنها برخورد شده است.

از سوی دیگر بعد هویتی بخشیدن به پرونده فعالیت های هسته ای موضوع را از انعطاف در آورده و حالت دگم و جزمی به آن می بخشد. برنامه هسته ای در نهایت یک پروژه فنی و اقتصادی است و بعد حیثیتی بخشیدن به آن غلط است.

 این تعبیر از برنامه هسته ای و تشریح ماهیت آن ظرفیتی برای تعامل ایجاد نمی کند و به نوعی پافشاری غیر ضروری بر غنی سازی اورانیوم را نشان می دهد. طبیعی است وقتی از امری به هویت ملی تعبیر می شود و مقتضای غرور ملی و کرامت انسانی توصیف می گردد، دیگر عدول از آن و تعلیقش ممکن نخواهد بود!

اگر حرف روحانی در این ارتباط جنبه تاکتیکی و مصلحتی نداشته و وی آگاهانه و به عنوان اصل راهنما و سیاست کلان مذاکرات هسته ای به آن اشاره کرده باشد، آنگاه کلید رئیس دولت یازدهم دشواری زیادی در باز کردن قفل بن بست هسته ای خواهد داشت.