علی صبا

ویژۀ رسام؛

استفاده از شبکه های ماهواره ای در سال های اخیر در ایران روند رو به رشدی داشته است و این در حالی است که داشتن "تجهزات دریافت از ماهواره" طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی جرم محسوب می شود. جمهوری اسلامی که تحمل هیچ گونه صدای منتقدی را ندارد به بهانه مبتذل بودن برنامه های ماهواره ای به مقابله با این پدیده رو به رشد روی آورد و اقدامات مختلفی از جمله "طرح جمع آوری ماهواره ها از خانه ها" و "ارسال پارازیت" را برای اختلال در برنامه های تلویزیونی ماهواره ای در دستور کار قرار داده است. پارازیت ها امواجی با توان قوی تر از سیگنال های اصلی ماهواره هستند که با هدف به اشتباه انداختن گیرنده های ماهواره ارسال می شوند و موجب می شوند که گیرنده ها نتوانند سیگنال اصلی برنامه مورد نظر را تشخیص دهند و پارازیت را با موج اصلی اشتباه بگیرند. اگر چه پدیده ارسال پارازیت بحث جدیدی در ایران نیست، اما صحبت درباره تاثیرات این پارازیت ها روی سلامت انسان همچنان بحثی داغ در میان جامعه ایرانی به شمار می رود و موجب برخی نگرانی ها شده است. در مورد تاثیر امواج پارازیت ماهواره بر سلامت شهروندان، نظرات و فرضیات گوناگونی مطرح شده است.
برای آنکه بتوان در کانال‌های ماهواره‌ای اختلال ایجاد کرد باید امواجی با فرکانس‌های مایکروویو در محدوده ۳ مگاهرتز تا ۳۰۰ گیگا هرتز منتشر کرد و امواج تولید شده با عنوان امواج زمینی رادیویی یا مایکروویو شناخته می‌شوند. این امواج همانند سیگنال از یک برج رادیویی فرستاده شده و بر روی سیگنال‌های اصلی ماهواره سوار می‌شوند و باعث می‌شوند که تصاویر ماهواره به صورت شطرنجی دیده شوند. امواج الکترومغناطیس در قسمت‌های عضلانی بدن نسبت به بافت‌های چربی، عمق نفوذ کمتر و جذب بیشتری دارند، لذا امواج مایکروویو بر روی بافت‌های عضلانی بیشترین تاثیر را دارد و این امواج پس از نفوذ نوعی اثر گرمایی در بدن تولید می کنند. دانشمندان تاکید می‌کنند که شدت امواج الکترونیکی که از دستگاه‌های ارسال پارازیت ماهواره‌ای پخش می شوند، از حد معمول بسیار بالاتر و برای انسان خطرناک است. لازم به ذکر است هر چه این امواج مدت بیشتری با بدن برخورد داشته باشد، خطرناک‌تر خواهند بود. از طرفی زمان برخورد این امواج هم آثار خاص خود را به دنبال دارد. مثلاً برخورد امواج به بدن در زمان خواب، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد. محققین می‌گویند که این امواج نه تنها روی انسان بلکه روی سایر موجودات نیز تاثیرات سوء ایجاد می‌کنند به طوری که برخورد این امواج با انسان و سایر موجودات باعث بروز اختلالات خونی اعم از موتاسیون (جهش‌های خونی) می‌شود که در نهایت از عوامل بروز سرطان است. جالب است که بدانیم این کار هزینه‌های بسیار زیادی دارد و تکنولوژی خاصی را می‌طلبد. ارسال این پارازیت‌های ماهواره‌ای در شهر تهران در ساعت‌هایی از شبانه روز قطع و یا ضعیف می شود می‌شود به این دلیل که موجب اختلالات در فعالیت ATM مورد استفاده در عابر بانک‌ها است.
وزارت بهداشت ایران تاکنون مضرات و آثار سوء پارازیت ها بر سلامت انسان را تایید نکرده است و در جلسه بررسی تاثیر پارازیت ها بر سلامت انسان که با حضور مسوولان وزارت بهداشت، نیروهای مسلح، مخابرات و نمایندگان مجلس در آبان سال ۱۳۹۱ تشکیل شد، مسوولان این حوزه اعلام کردند که طول موج فرکانس‌های ارسالی آنها روی ماهواره‌ها استاندارد است و مشکلی برای سلامت مردم ایجاد نمی‌کند. این تکذیب ها و بحث ها در حالی صورت می گیرد که آمار مختلف حاکی از افزایش سرطان، سقط جنین و نازایی در ایران است که یکی از عوامل آن افزایش پارازیتها می باشد. گرچه مسئولین وزارت ارتباطات کشور ایران مدعی هستند که پارازیت‌های ماهواره‌ای مانند تشعشعات آنتن های BTS تلفن همراه ( موبایل) هیچ خطری را برای انسان‌ها ایجاد نمی‌کند و نباید واهمه‌ای از ارسال آنها داشت اما نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که این امواج بر سلامتی افرادی که در نزدکترین فاصله از این امواج قرار دارند تاثیرات بسیار زیانباری دارد و تاكنون هيچ نهادی، مسئوليت اين پارازيت‌ها را به عهده نگرفته است. زمانی كه انگشت اتهام معترضان به سمت مخابرات نشانه رفت مديرعامل شركت مخابرات با رد اين اتهام، به صراحت گفت که ارسال پارازيت‌های ماهواره‌ای بسيار هزينه‌بر است و بودجه محدود شركت مخابرات اجازه ارسال اين پارازيت‌ها را به ما نمي‌دهد. هرچند ارسال پارازيت‌ها از سوی مسئولان تاييد شده است اما اين‌كه هيچ نهادی مسئوليت آن را به عهده نمي‌گيرد.
در همین زمینه رئيس مركز تحقيقات سلولی بيمارستان صارم به شكلی مستقيم و تخصصی به بررسی دلايل افزايش سقط جنين و بارداری های خارج از رحم در چند سال اخير پرداخته است. نتيجه بررسي‌های اين پزشك متخصص نشان مي‌دهد كه طبق آمار مراجعان به بيمارستان فوق تخصصی صارمی، طی دو سال اخير، آمار سقط جنين غير عمدی 5/3 درصد و آمار بارداری خارج از رحم حدود 2 درصد افزايش يافته است. در حالی، ميزان سقط غير عمدی جنين در فروردين تا مرداد سال 89 در اين مركز درمانی 38 مورد گزارش شده كه در مدت مشابه سال 90 اين آمار به 67 مورد و در سال 91 به 114 مورد افزايش يافته است. آمار بارداری‌های خارج از رحم در اين مدت نيز از 9 مورد در سال 89 به 13 مورد در سال 90 و 16 مورد به سال 91 رسيده كه آمارها بيانگر سير صعودی اين عارضه است. صارمي اختلالات ژنتيكی، بالا بودن سن مادر (بالای 40 سال)، كم كاری تيروئيد، ديابت، مصرف سيگار و الكل، برخی سموم محيطی، فيبروم و چسبندگی رحم و نيز اختلالات شكلی رحم را جزو عوامل موثر بر سقط عنوان كرد. صارمی استرس، آلودگی هوا و تغذيه نامناسب را به عنوان عوامل اصلی بارداری خارج از رحم در جوامع شهری عنوان كرده و معتقد است: به نظر میرسد، آنچه سبب افزايش ناگهانی بارداریهای خارج از رحم طی مدت مورد مطالعه شده، تاثير امواج پارازيت است. او ادامه می‌دهد: تشعشعات در اطراف محيط زندگی چه در قالب آلودگی‌های صوتی يا پارازيت‌ها می‌توانند، روی سيستم اعصاب سمپاتيك و پاراسمپاتيك بدن و به‌ويژه روی لوله‌های رحمی تاثير منفی بر جای گذاشته، سبب حركت‌های نامنظم دودی لوله‌ها برای انتقال جنين به داخل رحم شود. رشد جنين در داخل لوله‌های رحمی- به جای رحم- سبب حاملگی خارج رحمی شده كه در صورت تاخير در مراجعه يا تشخيص دير هنگام، خطر مرگ سريع را برای مادر به همراه دارد. او همچنین از افزايش آمار ناباروری در كشور به‌ويژه در ميان مردان به عنوان يكی از پيامدهای امواج الكترومغناطيسی نام برد و گفت: اين امواج سلول‌های جنسی مردان را تحت تاثير قرار می‌دهد و نقص سلول‌های جنسی و ناباروری را در مردان به دنبال دارد. همچنين اين امواج بر كيفيت تخمك و اسپرم نيز آثار منفی بر جای می‌گذارد. او ادامه میدهد: امواج الكترومغناطيسی كه مردم آن را حس نمی‌كنند، عوارض متعددی روی آنان داشته، سبب سردرد، بی‌حوصلگی، عصبانيت، بی‌قراری و افسردگی میشود. از سوی ديگر اين امواج با اثر گذاشتن روی سلول‌های DNA انسان در روند تكثير سلولی اختلال ايجاد كرده كه در نسل‌های بعد شاهد پيامدهای منفي آن خواهيم بود. او در پاسخ به اظهارنظر برخی از نمايندگان مجلس كه در رد اثرات سوء امواج سخن می‌گويند، می‌افزايد: اين‌كه گاهی افرادی اين موضوع را رد می‌كنند و تاثيرات منفی امواج را بر جنين رد میكنند يا با حالت شبهه با آن برخورد می‌كنند به اين دليل است كه آنها به دنبال دلايل علمی موثق هستند و بايد گفت كه تاكنون هيچ كشوری از آسيب امواج و پارازيت‌ها در خطر نبوده كه بخواهد برای اثبات ضرر و زيان آن به شكلی تخصصی ادله ارايه بدهد. او با بيان اين‌كه پارازيت‌ها موضوعی شوخی برانگيز نيست میافزايد: اثرات منفی اين امواج نه در زمان ارسال بلكه بعد از 15 سال بر انسان نمايان میشود. او معتقد است تاثير منفی پارازيت‌ها در افزايش تومورهای مغزی، ميگرن و بيماریهای عصبی شناخته شده است اما اين‌كه با چه دلايل علمی همراه است هنوز تحقيقاتی نشده است و تنها دليل آن اين موضوع است كه هنوز كشوری از آن به اندازه كشور ما احساس خطر نكرده است تا در اثبات آن دلايل علمی جهانی عنوان شود. تضعیف سیستم دفاعی بدن، افزایش ناباروری در مردان، تاثير بر روند تخمک گذاری زنان، ابتلاء به آلزایمر و پارکینسون، اختلالات عصبی، گیجی، سردردهای مزمن، مشکلات پوستی و شنوایی، چشم درد، تاثیرات بسیار منفی روی مغز و اعصاب، افسردگی، عصبانیت، حملات شدید ام اس، ایجاد سرطان در بافت‌های نرم بدن، تاثیر منفی روی جنین، افزایش دمای بدن، تداخل در سیستم گیرندگی و فرستندگی کلیه دستگاه‌های ماهواره‌ای، تداخل در سیستم هدایت هواپیما، اختلال در تلفن‌های همراه، اختلال در اینترنت، اختلال در سیستم خودپرداز بانک‌ها و اختلال در سیستم‌های پزشکی، مراکز تحقیقاتی و بخش دما و هوا از عوارض دیگر ارسال پارازیت به شمار می‌روند.
به تازگی گزارش شده که پارازیت‌ها مزاحم انجام عملیات هواشناسی نیز می‌شوند. همه طوفان شدیدی که چند ماه پیش تهران را درنوردید به خوبی به یاد داریم، اتفاقی که انتظار می‌رفت در اخبار هواشناسی قبل از حادثه درباره آن اخطار داده شود. اما هواشناسی در پاسخ به انتقادات از این سازمان، انگشت اتهام را به سوی فرنکانس‌هایی نشانه گرفت که به گفته عباس رجایی - رییس کمیسیون کشاورزی مجلس - اضافی هستند و نویزهای ناشی از آن‌ها باعث می‌شود رادارهای هواشناسی نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند و البته منظور از این فرکانس‌های اضافی همان پارازیت‌ها است. رییس سازمان هواشناسی نیز پس از گذشت نزدیک به شش ماه از حادثه طوفان در توضیح مسئله، ناخوانا بودن تصاویر رادار هواشناسی به ارائه توضیحاتی پرداخت. وی با ابراز تاسف از اینکه یک سوم تصویر رادار تهران واقع در منطقه پرند ناخواناست، علت این امر را وجود پارازیت در این منطقه دانست.
جمهوری اسلامی خود به وفور از ماهواره ها جهت پخش کانالهای متعدد خود برای انتشار اندیشه هایش بهره می برد. آیا این جنگ ماهواره‌ای ارزش به خطر انداختن جان شهروندان ایرانی را دارد؟ ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که تعاملات ارتباطی بسیار سریع است. آیا بهتر نیست به جای پارازیت‌ بر روی کانال‌های ماهواره‌ای، فرهنگ استفاده از ماهواره را در کشور نهادینه کرده و به فرزندانمان نحوه درست استفاده از ماهواره و اینترنت و به صورت کلی تکنولوژی را یاد بدهیم تا جامعه از آسیب های احتمالی در امان باشد؟ قطعاً بهتر است به جای صرف هزینه برای پارازیت انداختن بر روی کانال‌های ماهواره‌ای، بر روی فرهنگ سازی استفاده درست از این کانال‌ها هزینه کنیم.

* مقالات ومصاحبه های مندرج در سایت لزوماً دیدگاه رسام نیستند.