مجيد خيامی

ویژۀ رسام؛

«جولان دادن برخی جوانهای سرمست غرور ثروت با خودروهای گرانقیمت در خیابانها یکی از مظاهر ایجاد ناامنی روانی در جامعه است که نیروی انتظامی باید برای ابعاد مختلف ناامنی برنامه داشته باشد و با آنها مقابله کند». این جملات بخشهایی از سخنان آقای خامنه ای در دیدار با فرماندهان نیروی انتظامی در واکنش به اخبار تصادفات اتومبیل های گرانقیمت در تهران بود که بازتاب خبری فراوان همراه با واکنشهای مختلفی در پی داشت.

اما چرا حکومتی که با نام انقلاب پابرهنگان و مستضعفان شکل گرفت امروز طبق آمار رسمی سازمانهای بین المللی در بین یکی از فاسدترین حکومتهای جهان قرار دارد؟ چرا حکومت هزار فامیل سرنگون و حکومت چند هزار فامیل جایگزین آن شد؟ شاهزاده ها سقوط و آقازاده ها صعود کردند؟ منشا و دلیل این همه فاصله طبقاتی چیست؟

اقتصاد نفتی ایران چه در دوران حکومت شاه و چه بعد از انقلاب یکی از عوامل به وجود آورنده ی ثروت های بادآورده برای عده ای خاص بوده است. از شاه و اطرافیانش تا رهبر و اطرافیانش. اگرچه نفت عامل ثروت حکام و وابستگانشان در کشورهای جهان سوم است اما همین نفت در اروپا و آمریکا باعث رفاه عامه مردم و ثروت ملی به معنای واقعی آن است. در جمهوری اسلامی نفت تنها یکی از دلایل این گونه ثروتها محسوب می شود و به جرات می توان گفت که سیستم فاسد حکومتی که بر اساس روابط افراد با ارکان قدرت تعریف شده، مهمترین دلیل برای بروز شکاف طبقاتی عظیم و دستیابی عده ای معدود به ثروتهای بادآورده ای است که نمود آن را می توان در جامعه کنونی در مظاهری همچون خانه ها و برجهای شیک و اتوموبیل های بسیار گرانقیمت دید.

در این میان نمی توان از نقش مستقیم شاه و رهبر جمهوری اسلامی در به وجود آوردن سیستمهای فاسد چشم پوشی کرد. از آنجاییکه شاه تقریباً هیچ ادعایی در خصوص حمایت از محرومین و ماموریت الهی و امثالهم نداشت به مراتب توقع کمتری از وی می بود هرچند که به عنوان اداره کننده مملکت جایگاه و وظایف خود را داشت. اما رهبران جمهوری اسلامی که از ابتدای تاسیس، حکومتی به نام خدا و دین و قائل شدن جایگاه نیابت ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین و به نوعی جانشین خدا بر روی زمین برای خود متصور هستند، وظیفه ای بس سنگین در قبال مفسده های جاری در حکومت تحت امر خویش دارند.

حجت الاسلام صدیقی از ائمه جمعه تهران چندی پیش با اشاره به تلاش‌های بنیان‌گذار جمهوری اسلامی در راستای استقرار حکومت دینی در کشور بیان داشت: «امام خمینی پس از قرن‌ها و بعد از امیرالمومنین نخستین کسی است که پرچم حکومت دینی را برافراشته و در این راه همواره سعی می‌کند تا حکومت و نظامی عادل مانند حکومت علی سلام الله علیه ایجاد شود. امام خمینی هرگز به فرزندان خود اجازه وزارت و تکیه زدن بر صندلی قدرت را نداد و همیشه سعی کرد تا با ساده‌زیستی در راه حفظ بیت‌المال قدم بردارد... شیعه امام صادق در هیچ شرایطی حرام‌خواری نمی‌کند، آن وقت آقایان در زمان تصدی‌گری‌شان آن‌چنان بیت‌المال را حیف و میل کردند که هنوز نیز از همان ثروت‌های بادآورده خرج می‌کنند». نیازی به توضیح نیست که وقتی یکی از صاحب منصبان حکومت اینچنین از رانت خواری ها و فساد داخل حکومت شکوه می کند، تا چه حد فساد گسترده شده و تمامی ارکان نظام را در برگرفته است. زمانیکه معاون اول رئیس جمهور سابق برای اختلاس ها و سواستفاده از قدرت برای کسب ثروت مورد پیگرد قرار می گیرد (هرچند به نتیجه مشخصی هم نمی رسد) و یا شخص رئیس جمهور و رئیس سابق قوه قضاییه و وزرا و نمایندگان مجلس هر کدام به انواع ثروت اندوزی نامشروع متهم می شوند، چه انتظاری از شهروندانی که با برقراری ارتباط با افراد صاحب نفوذ راه را برای رانت خواری و دستیابی به ثروت های بادآورده هموار می بینند می توان داشت؟

علاوه بر شهروندان، سازمانها و دستگاه های دولتی و حکومتی نیز در همین مسیر گام برمی دارند. سپاه پاسداران به عنوان یکی از بزرگترین وارد کنندگان رسمی و قاچاق انواع محصولات به کشور درآمدی هنگفت را برای خود رقم زده است. این سازمان نظامی تا آنجا کار خود را گسترش داده که همچون یک دولت برای خود فرودگاه و اسکله دارد و بدون نظارت دولت، هر آنچه که بخواهد انجام می دهد. روسا و مدیران کمیته امداد، بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید، ستاد اجرایی فرمان امام، فدراسیون های ورزشی، سازمان گمرک، وزارت نفت، وزارت اقتصاد و دارایی، سازمان گسترش و نوسازی صنایع، سازمان بهینه سازی مصرف سوخت، شهرداری ها، بانکها و تقریباً تمامی دستگاه ها و سازمان های دولتی و حکومتی به نوعی درگیر در فعالیت های نامشروع اقتصادی و دادن امتیازات و رانت های مختلف به آقازاده ها و افراد صاحب نفوذ هستند و روند تازه به دوران رسیده های نوکیسه را هر روز شدت می بخشند.

در حالیکه تحریمهای گسترده اقتصادی توسط جامعه بین الملل در طی دهه اخیر باعث فشار مضاعف اقتصادی بر جامعه متوسط علی الخصوص کارگر و حقوق بگیر شده است، ما شاهد افزایش افراد تازه به ثروت رسیده ای هستیم که با استفاده از این فرصت و با حمایت افرادی در داخل حکومت به رانت ها دسترسی پیدا کرده و ثروتمند شده اند. در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد که وضعیت وخیم اقتصادی، میلیونها نفر را به زیر خط فقر سوق داد، شاهد افزایش واردات اقلامی همچون زین اسب، غذای سگ، اتومبیل های بسیار گرانقیمت همچون پورشه و مازراتی بودیم. امثال شهرام جزایری، بابک زنجانی، مه آفرید امیر خسروی و محمدرضا خاوری تنها بدشانس بودند که از این گردونه حذف شدند و مطمئناً هزاران هزار همچون اینان در اقتصاد بیمار ایران به فعالیتهای خود مشغول هستند.

آنچه که ما در زمان انتخابات مجلس مشاهده می کنیم و تلاش فراوان عده ای برای به دست آوردن رای به هر قیمتی، نشان دهنده جایگاه نمایندگی مجلس برای کسب رانت و ثروت است نه خدمت به ملت و مملکت. پول های هنگفتی که بسیاری از کاندیداها و حامیان آنها صرف تبلیغات و بعضاً خرید رای می کنند آنقدر زیاد است که ده ها سال نمایندگی مجلس بودن هم کفاف تامین آن را نمی دهد. به همین دلیل در اکثر اختلاس ها و رانت ها و کلاهبرداری های کشف شده ردپایی از یک یا چند نماینده مجلس را می توان دید.

مطمئناً این حجم عظیم از فساد کشف شده بر اثر رانت در هر کشوری دیگری موجب سقوط دولتها و حکومتها می گردید ولی در ایران بنا به دستور ولی امر مسلمین "کش" داده نمی شود تا کارگزاران و وابستگان ولایی به راه خود ادامه دهند. آنچه که آقای خامنه ای برای برخورد با جولان اتوموبیل های لوکس در خیابانها عنوان می کند در ظاهر شعاریست که هیچ پشتوانه عرفی و قانونی ندارد چرا که نمی توان برای هیچ کسی تعیین کرد که از چه اتومبیلی استفاده کند و یا به چه شیوه ای زندگی کند. آنچه که اهمیت دارد این است که نه تنها هیچ اراده ای برای برخورد با رانت خواریها و ثروت اندوزیهای نامشروع و غیر قانونی وجود ندارد، بلکه همین رانت خواران هستند که بقای حکومت را برای مدت زمانی بیشتر تضمین می کنند. سیدحسن میرکاظمی معروف به حسن رعیت که در جریان اعتراضات خیابانی به کودتای انتخاباتی عکس های وی در حال سرکوب مردم معترض منتشر شد نمونه ای از این افراد است که با همکاری بابک زنجانی و تعدادی دیگر، مبلغ بسیار کلانی از یکی از بانک ها به عنوان وام دریافت نموده و از بازپرداخت آن سر باز می زند و از همین طریق در حال افزایش ثروت خود می باشد. 

* مقالات ومصاحبه های مندرج در سایت لزوماً دیدگاه رسام نیستند.