جمعیت روحانیون سنتی ایران معاصر منادی دینداری در پرتو آزادی-جمعیت رسام
21 Nov 2024 ---- پنج شنبه ۱ آذر ۰۳ ---- ١٨ جمادی الاولی ١٤٤٦
Skip Navigation Links
جستجو
حمله به شیعیان در القطیف؛ چرایی ها وراهکارها

تاريخ انتشار : 5/25/2015
Share |



سجاد نیک آیین

ویژۀ رسام؛

انفجار تروریستی روز گذشتۀ مسجد امام علی ابن ابیطالب در منطقۀ قطیف عربستان سعودی، توسط گروه تروریستی داعش چند نکته را به روشنی نشان داد؛
یکم، به رخداد روز گذشته نه بعنوان یک علت بلکه بعنوان معلولِ سلسله ای از عوامل متراکم طی سالهای گذشته، باید نگریست. بهارعربی وپیامدهای آن یکی ازمهمترین عوامل بروز آن چیزی است که امروز درقالب یک شیعه کشی بزرگ در منطقه نمود یافته است. یکی از پیامدهای مخرب بهارعربی که اتفاقاً بی سر وصدا دامان عربستان سعودی وبطور کلی کشورهای حاشیۀ خلیج فارس را گرفت تضعیف جنبش لیبرال در این منطقه وبه حاشیه راندن نیروهای لیبرال در این منطقه بود.
بروز وظهور نیروهای اسلام سیاسیِ سنی در لیبی، مصر، تونس وتبدیلِ بهار عربی در سوریه به نبردی خونین با ماهیت فرقه ای- سیاسی در سوریه ودستِ بالای افراطیون مذهبی در این نبرد، در عمل باعث شد، حکام کشورهای حاشیۀ خلیج فارس در واکنش به این موج بنیادگرایی در کشورهای بهارعربی، فضای بازتری برای فعالیت اسلامگرایانِ سلفی در این کشورهای شان فراهم آورند. این راهبرد تازه، موقعیت سیاسی بنیادگرایانِ سلفی در این کشورها بشدت تقویت شود.
مهمترین قربانیان وضعیت تازه نیروهای لیبرال در منطقۀ خاورمیانه بودند که در فضای افراطی گری به حاشیه کشانده شدند. فضای پیش آمده سبب شده است که یا صدای این نیروها شنیده نشود، یا آنکه برخی از این نیروهای سیاسی در چرخشی یکصد وهشتاد درجه جذب فضای رادیکال حاکم شوند. ضعف نیروهای لیبرال بویژه در عربستان سعودی وعدم توفیق آنان برای دیکته کردن مطالبات واولویت های سیاسی خود به فضای اجتماعی که البته حکومت های این کشورها نیز عامدانه به آن دامن زده اند، در عمل اسباب یکه تازی وآزادی عمل گروههایی گروههای سلفی در منطقه فراهم می کند.
دوم؛ حمله به شیعیان بویژه در عربستان سعودی واحتمالاً در آینده نه چندان دور در بقیۀ کشورهای جهان، معلول رشته ای از تحریکهاست که مفتیان سعودی بویژه از شدت یافتن بحران در عراق آغاز کردند. مفتیان سعودی با متهم ساختن شیعیان منطقه به وابستگی به ایران وطرح شعارهایی همچون تهاجم صفویهای شیعه به کشورهای عربی وبرساختن دوگانۀ ناسیونالیسم عربی وبنیادگرایی مذهبی در منطقه، ایران ِ شیعه را در مقابل عربِ سنی نشاندند. ترجمان علمی وفعلی این وضعیت پیوستن هزاران بعثی ناسیونالیست عراقی به صفوف جداشدگان از القاعده ودر نهایت شکل گیری نیروهای انسانی سازمان شد که امروز داعش نامیده می شود. البته نقش کشورهای مانند ترکیه وقطر در مدیریت صحنه وقدرت دادن این نیروها قابل انکار نیست.
سوم؛ کشته وزخمی شدن دهها نمازگزار شیعه در القطیف وموضع نسبتاً سرد مقامات ایرانی واکتفا به صدور بیانیۀ محکومیتی بی رمق هرچند با توجه به تعدد جبهه هایی که ایران درگیر آنهاست، ممکن است قابل درک باشد، اما دست کم حامل این پیغام صریح وروشن به شیعیان منطقه هم هست که ایران وجمهوری اسلامی نمی تواند هم پیمان مطمئنی برای آنان در تأمین منافع محلی وحمایت از جان وعزت شان باشد.
چهارم؛ ساختار امنیتی در عربستان سعودی وسابقۀ عملکرد آن وبطور کلی حساسیت نهادهای امنیتی نسبت به منطقۀ نفت خیز “شرقیه” تقویت کنندۀ این احتمال است که این عملیات تروریستی بدون چراغ سبز ویا دست کم اطلاع مقامات امنیتی کشور امکان پذیر نبوده است.
پیامد پذیرش این فرضیه اینستکه انفجار روز گذشته را حامل پیامی مهم از هیأت حاکمۀ عربستان سعودی به شیعیان منطقۀ شرقیه بدانیم. پیامی به این مضمون که در نظام سیاسی کنونی حاکم بر عربستان وآل سعود تنها گزینۀ پیش روی شیعیان برای تعامل است ودرصورت از میان رفتن انظام سیاسی کنونی انفجار دیروز را به وضعیت روزمره شیعیان در برابر دشمنان قسم خورده ای همچون داعش ودیگر بنیادگرایان سلفی بدل خواهد کرد.
ما به ازای عملی این پیام، هشدار جدی به شیعیان دربارۀ هرگونه تلاش عملی برای براندازی ویا تهدید ثبات وامنیت نظام سیاسی است. در این نگاه نزدیکی شیعیان به نیروهای لیبرال ِ سعودی که عمدتاً برای گشایش وضعیت سیاسی صورت می گیرد، تهدید کنندۀ ثبات سیاسی هیأت حاکمه است. همچنانکه نزدیکی گروهی دیگر از شیعیان به ایران برای اقدام بر علیه نظام حاکم می تواند انگیزۀ  سیاست سازان سعودی برای ارسال چنین پیامی باشد.
در این زمینه دو نکته باید مورد توجه قرار گیرد؛
قدرت یافتن نیروهای بنیادگرای سلفی بویژه در کشوری مانند عربستان سعودی به نقطه ای بازگشت ناپذیر رسیده است. در چنین وضعیتی عملاً حکومتهای منطقه از تأمین امنیت اقلیت های مذهبی بطور کلی وشیعیان به طور خاص ناتوان هستند. تجربه ایزدی ها در عراق ووضعیت امروز شیعیان در عربستان سعودی به روشنی گویای این واقعیت است. در چنین وضعیتی که حکومتها خود را در تأمین امنیت شهروندان ناتوان می یابند، عملی ترین والبته نه ضرورتاً بهترین راهکار را می توان در اقدام داوطلبانۀ هیأت حاکمه در این کشورها درمسلح کردن اقلیتها دانست تا بدین وسیله شیعیان وبطور کلی اقلیتها، بصورت خودمختار ومستقل امکان دفاع از خود را در برابر تهدیدهایی اینچنینی داشته باشند.
نکتۀ دیگر استفادۀ اقلیت شیعه در کشورهای مختلف از ظرفیت نیروهای لیبرال در منطقه وائتلاف با این نیروها برای تحقق مطالباتی مدنی وتحقق جنبشی مدنی در منطقه است. جنبشی که علیرغم باور به مبارزۀ سیاسی مسالمت آمیز، توانایی وامکان دفاع از جان ومال خود وتضمین های امنیتی در این باره را داشته باشد.

* مقالات ومصاحبه های مندرج در سایت لزوماً دیدگاه رسام نیستند.

برچسبها:



درج نظرات
نام : 
آدرس ایمیل : 
متن پیام : 
 
رسام اخبار
رسام نظر سنجی
رسام مناسبتها
رسام فید RSS
رسام دعوت به همکاری
رسام رسام در شبکه های اجتماعی


راه اندازی سایت: فوریه 2011

کلیه حقوق این سایت متعلق به رسام می باشد.