بسم الله الرحمن الرحیم
 إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ ﴿٩٦﴾ فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّـهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّـهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ ﴿٩٧﴾ آل عمران
در حقيقت، نخستين خانه اي كه براي [عبادت ] مردم، نهاده شده، همان است كه در مكه است و مبارك، و براي جهانيان [مايه] هدايت است. در آن، نشانه هايي روشن است [از جمله ] مقام ابراهيم و هركه درآن درآيد در امان است؛ و براي خدا، حج آن خانه، بر عهده مردم است، [البته بر] كسي كه بتواند به سوي آن راه يابد و هركه كفر ورزد، يقيناً خداوند از جهانيان بي نياز است.

مراسم حج ابراهیمی امسال در حالی به اتمام می رسد که  دو حادثۀ اسفناک در طول برگزاری مراسم حج ابراهیمی، شیرینی این همایش ِ پرشکوه وحدت وعظمت امت اسلام را به تلخکامی وناگواری جبران ناپذیری بدل ساخته است. هنوز تلخکامی صدها کشته وزخمی بیگناه در حادثۀ سقوط بالابر در مسجد الحرام در آغازین روزهای آیین حج به پایان نرسیده بود که فاجعۀ تکان دهندۀ کشته شدن صدها زائر بیت الله الحرام بامداد عيد سعيد قربان در منا ودر مراسم رمی جمرات، بار دیگر مسلمانان را عزادار عزیزانشان ساخت. آنچه در مراسم حج امسال رخ داد قلب هر انسان مؤمن وآزاده ای را به درد می آورد وهر انسان فهیم ومدبری را به چاره ای اندیشی برای پایان دادن به این بی تدبیری ها وبی کفایتی های پیاپی فرا می خواند. قطعاً یافتن مقصر ومقصرین در این دو فاجعۀ دلخراش ومحاکمه عاملان تسکینی بر دل خانواده های داغداری است که این روزها به سوگ عزیزان مسافرشان نشسته وامید بازگشت شان به نومیدی بدل گشته است.
گذشته از ضرورت یافتن مقصر ومقصرین در این رویداد وچاره اندیشی برای پایان دادن به این زنجیرۀ بی پایان سوء مدیریتها در مراسم حج، مسألۀ قابل توجه برخورد منفعل، عجولانه، سطحی وغیرقابل دفاع مقامات حکومت ایران با این دو فاجعۀ عظیم انسانی ومدیریت انسانی ودیپلماتیک بحران بود که در نهایت به تضییع حقوق شهروندان ایرانی وپایمال شدن خون زائران بیگناه انجامید. هرچند مقامات ایران از آقای خامنه ای تا رئیس جمهور ووزیر خارجه کوشیدند تا با رفع مسئولیت از خود، تمامی تقصیرها را متوجه رقیب منطقه ای شان یعنی عربستان سعودی کنند وحتی از اجساد قربانیان هم به عنوان برگه برنده ای برای معامله با رقیب سود جویند، اما تأملی در مجموعۀ آنچه رخ داد، گویای این حقیقت است که حتی سوء تدبیر ومدیریت برگزار کنندگان حج وآنچه بر سر زائران بیگناه ایران آمد، در حقیقت معلول عملکرد حکومت ایران نه فقط در منطقه بلکه در داخل وبا شهروندان خود است.
آنچه مسلم است آنستکه این تنها ایرانیان نبوده اند که در مراسم رمی جمرات حضور داشته اند، اما پرسش اینجاست که چرا وبه چه علت باید بیشترین شمار قربانیان را باید در میان ایرانیان یافت. به گواهی شاهدان عینی، افزایش آمار قربانیان ایرانی محصول تعامل تبعیض آمیز ونامناسب برگزار کنندگان حج با زائران ایرانی بوده است. خلاصه کردن این تعامل تبعیض آمیز به دوگانۀ عرب-فارس وساده کردن صورت مسأله به اختلافات قومی در حقیقت همانی است که حکومت ایران تلاش دارد تا با برجسته کردن آن، بر نقش مخرب خود در این فاجعه سرپوش بگذارد. حال آنکه بزرگان ما ایرانیان نیک به یاد می آورند که ایران وایرانی پیش از انقلاب ودر همین مراسم حج از چه جایگاه واحترامی برخوردار بودند.
حتی اگر تعامل تبعیض آمیز وبرخورد اجحاف آمیز مقامات سعودی با شهروندان ایرانی را دلیل این فاجعه بدانیم وآنرا را معلول اختلافات منطقه ای دوکشور رقیب در منطقۀ خاورمیانه ندانیم، اما نباید فراموش کرد که ریشۀ این اختلافات ورقابتها و نزاع های لفظی یکباره وبدون هیچ پیش زمینه ای پدید نیامده است، ضمن آنکه این فقط عربستان سعودی نیست که چنین شیوۀ تعاملی را با ایرانیان درپیش گرفته است. امروز داشتن گذرنامۀ ایرانی وشهروند کشور ایران بودن، دارندۀ تابعیت ایرانی را واجد هزینه هایی می کند که مسئول تمامی آنها در در درجۀ اول ماجراجویی ها، فتنه گری ها واساساً تعامل حکومت ایران با ایرانیان به عنوان شهروندان درجۀ دوم است.
درحالیکه حکومت ایران در داخل مرزها ایرانیان را از حقوق اولیۀ اسلامی وانسانی محروم ساخته وبدیهی ترین آزادی ها از جمله آزادی بیان وعقیده را از آنان سلب کرده است، چگونه می توان انتظار داشت ایرانی در خارج از مرزهای ایران وتوسط دیگران مورد تکریم واحترام قرار گیرد. وقتی ایران به واسطۀ سیاست های داخلی وبین المللی ایرانیان به کشوری منزوی ودر شمار عقب افتاده ترین کشورهای دنیا از لحاظ وضعیت اقتصادی ورفاه بدل شده است، چگونه می توان از دیگران انتظار احترام وتقدیر داشت. وقتی تعداد قربانیان تصادفات جاده ای در ایران بواسطۀ سوء مدیریت مسئولان امر از تعداد تلفات بسیاری از جنگها بالاتر رفته است، چگونه می توان از دیگران انتظار داشت برای جان ایرانی آنهم در بیرون از مرزها احترام وارزش قائل باشند. وقتى شاهد فرار مغزها وچهار ميليون مهاجر ايرانى با سكونت اجبارى در خارج از وطن خوبش هستيم ، وقتى شاهد گرفتاري ده ميليون ايرانى مستقيم وغير مستقيم در چنگال مواد مخدر مرگ اور در داخل ايران هستيم ، وقتی در داخل کشور ایرانیان حتی از برگزاری مراسم مذهبی خود واقامۀ مقدس ترین شعانرشان محروم می شوند وآزادی هایشان مصادره می شود ومراجع تقلیدشان تنها به دلیل اظهار نظر در معرض تهدید وحبس وحصر قرار می گیرند، چگونه می توان انتظار داشت که حکومتی بیگانه به شهروندان به دیدۀ تقدیر واحترام بنگرد؟ تلخ تر آنکه بواسطۀ این جایگاه ضعیف بین المللی ومنطقه ای، مقامات عربستان حتی تاکنون به خود زحمت یک عذرخواهی ساده وقول پیگیری وضعیت زائران ایرانی را هم نداده وحتی در واکنش به اعتراضات دیرهنگام وسطحی مقامات ایران حتی درابتداء از تحویل اجساد کشته شدگان وقربانیان هم خودداری کرده اند.
از طرف دیگر، در حالیکه که بیشترین شمار قربانیان فاجعۀ منا را زائران ایرانی تشکیل می دادند، انتظار آن بود که حکومت ایران فارغ از مصلحت سنجی های سیاسی وعلیرغم تلخی حادثۀ پیش آمده، از این واقعه نه برای دامن زدن به تنش بلکه فرصتی برای اعمال فشار معقول برای احقاق حقوق تضییع شدۀ ایرانیان بهره جوید. امری که نه تنها محقق نشد، بلکه بالکعس آنچنان در سخنان روزگذشتۀ رهبر ایران هم انعکاس یافت، كه مقامات ایران از آن بستری برای دمیدن در تنور اختلافات سیاسیِ منطقه ای وقطبی کردن هرچه بیشتر فضای ملتهب منطقه ای فراهم آوردند وعملاً فضا را هرچه بیشتر به سمت تقابلی سیاسی ونه تلاشی برای احقاق حقوق شهروندان ایرانی پیش بردند.
در مجموع نمی توان از نقش بنیادین حکومت ایران درایجاد وضعیت فاجعه بارکنونی غافل شد. همچنانکه باید از سوء مدیریت برگزار کنندگان سخن باید گفت، باید از نقش مخرب حکومت ایران در پیدایش این حوادث هولناک غافل شد. معالجۀ بحران پیش آمده نیازمند پرداختن همه جانبه به این فاجعه وبررسی ابعاد پیدا وپنهان آن است. بنیاد جهانی شیعه ضمن تسلیت این فجایع سوزناک به پیشگاه حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، مراجع عظام تقلید وخانواده های قربانیان، ضمن آرزوی غفران وعلو درجات برای قربانیان وصبر جمیل برای بازماندگان، از حکومت ایران مصرانه می خواهد با پایان دادن به روند کنونی در پی حل ریشه ای بحران بوده وخون بیگناهان را وجه المصالحه مطامع سیاسی خود قرار ندهد.
بنياد جهانى شيعه
آمريكا - لس آنجلس