علی افشاری

ویژه رسام
مجموعه های سیاسی  و رسانه های  وابسته به حکومت در طول یک سال مانده به انتخابات ریاست جمهوری از شکل گیری فتنه پیچیده تر در انتخابات نهمین دوره مجلس نهم خبر  می دادند.  بر همین منوال موجی از اخبار هدایت شده ایجاد شد که جریانات وابسته به احمدی نژاد و جنبش سبز می خواهند انتخابات را به چالش امنیتی و سیاسی برای حاکمیت تبدیل بکنند. در این خصوص برخی از فرماندهان سپاه پیشگام بودند. به عنوان مثال سالار آبنوش، فرمانده سپاه صاحب‌الامر (عج) استان قزوین، سال گذشته درست در ۱۲ اسفند، با  انتقاد از گروهی که "جریان انحرافی" خواند، اعلام کرد: "اگر نتیجه انتخابات مجلس نتیجه‌ای نباشد که در راستای ارزش‌ های ما باشد، سال ۹۱ سالی بسیار خطرناک و حتی خونین است."
این فرمانده سپاه در تحلیل این ادعا اظهار داشته بود که "اگر مجلس بعد، مجلس سالمی نباشد سال ۹۱ فتنه، خونین است زیرا با هم می‌ جنگیم و جریان انحراف سر در می‌ آورد"
روابط عمومی سپاه در ادامه سخنان وی را تحریف شده خواند. اظهارات مشابه از سوی اصول گرایان بیان شد. مصباح یزدی نیز هشدار داد که فتنه خطرناکی در پیش است.
مجموعه این فضا سازی ها باعث شد تا برگزاری انتخابات امن و بدون چالش امنیتی اولویت اول نظام سیاسی شود. در این راستا سخنان سید علی خامنه ای دو هفته پیش از انتخابات روشنگر است: " انتخابات همیشه در كشور ما تا حدودى یك حادثه‌ى چالش‌برانگیز است. اگرچه در مقایسه‌ با انتخاباتهائى كه در بعضى از كشورهاى دنیا - چه كشورهاى به اصطلاح پیشرفته، و چه بعضى از كشورهاى دیگر - برگزار می‌شود، كه تویشان چه خباثت‌ها، چه خیانت‌ها، چه درگیرى‌ها، حتّى چه كشت و كشتار‌ها اتفاق مى‌افتد، بحمدالله این حوادث در كشور ما نیست، اما بالاخره یك چالشى است؛ مردم را متوجه می‌كند. مراقب باشید این چالش به امنیت كشور صدمه نزند. انتخابات كه مظهر حضور مردم است، مظهر مردم‌سالارى دینى است، باید پشتوانه‌ى امنیت ما باشد. نباید اجازه داد كه این چیزى كه ذخیره‌ى امنیت است، پشتوانه‌ى امنیت است، به امنیت ما صدمه وارد كند.دیدید، حس كردید، از نزدیك لمس كردید آن وقتى را كه دشمنان می‌خواهند از انتخابات علیه امنیت كشور سوء استفاده كنند. باید همه مراقب باشند، همه بهوش باشند. آحاد مردم، مسئولان گوناگون، منبرداران سیاسى، كسانى كه می‌توانند با مردم حرف بزنند، همه مراقب باشند، مواظب باشند؛ از انتخابات مانند یك نعمت الهى پاسدارى كنند. "
وی در بخشی دیگر از سخنانش تلویحا انذار داد:" بازندگان انتخابات مجلس اشتباه بازی خوردگان انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری را مرتکب نشوند."
اما علی رغم این هشدار های گسترده در جریان انتخابات امری که حاکی از ناآرامی و یا اعتراضات گسترده باشد رخ نداد. فقط در شهر ممسنی درگیری های خشونت باری بین طرفداران دو کاندیدا رخ داد که معمولا در نقاط قبیله ای و قومی کشور امر طبیعی بوده و ماهیت غیر سیاسی دارد. در روز انتخابات مقامات امنیتی خبر از بازداشت ده نفر اخلال گر که از بیرون مرز ها ماموریت یافته بودند و خنثی کردن دو بمب که در شعبه اخذ رای جاسازی  شده بودند، خبر دادند. این اخبار با فرض صحت اصلا تناسبی با ادعا های حکومت مبنی بر وجود طرح نا امن کردن انتخابات نداشت. همچنین از آنجاییکه اطلاعات تفصیلی در خصوص این رویداد ها منتشر نشده است تردیدی جدی وجود دارد که پیرامون آنها خبر سازی صورت گرفته باشد تا  ادعای حکومت  در خصوص وجود برنامه اخلال گرانه از سوی بیگانگان تایید گردد.
اما واقعا دلایل نگرانی حکومت از بحرانی شدن فضای انتخابات چه بود ؟ آیا خطای محاسبه داشت و دچار توهم و بزرگنمایی تهدید ها شده بود ؟ یا عوامل دیگری موثر بود؟  آیا سخنان رهبری مخاطب خاصی داشت ؟ به نظر می رسد این اقدام حکومت طرحی بازدارنده و پیشگیری کننده بود تا بتواند فضای انتخابات را به نحوی مدیریت کند  که بحران و چالش امنیتی بوجود نیاید. دستگاه امنیتی کشور به جای اینکه در موضعی واکنشی در برابر نا آرامی ها قرار بگیرد این بار خود را در موضع عمل کننده  قرار داد تا پیشاپیش با پر رنگ کردن و اغراق پیرامون خطر چالش امنیتی و تبدیل شدن انتخابات به قدرت نمایی معترضین ، این امکان را بسوزاند و همچنین با انتساب آن به غرب و توطئه خارجی هزینه  بروز نا رضایتی را بالا ببرد.
نظام سیاسی از خیزش سبز مردم  در سال 1388 غافلگیر شد لذا این بار با طرح موضوع از قبل کوشید تا به لحاظ روانی  ، سیاسی و لجستیکی نیرو هایش را برای رویارویی با شورش های احتمالی آماده سازد. همچنین این فضا سازی در تهییج نیرو های مدافع نظام و افزایش انگیزه آنها در  کشاندن هر چه بیشتر افراد به پای صندوق های رای نیز کارساز است. نظام سیاسی می خواست نشان دهد که چیزی از اعتماد مردم به سید علی خامنه ای کم نشده و مشروعیت و مقبولیت حکومت آسیب ندیده است.
البته این طرح بدور از واقعیت هم نبود. دو جریان بودند که بالقوه می توانستند عرصه انتخابات مهندسی شده و نمایشی مجلس نهم را به بحرانی جدی برای حکومت مشابه انتخابات سال 1388 بدل نمایند. نخست جنبش سبز بود تا در آستانه انتخابات یا توجه به سالگرد حصر رهبران نمادینش ، تحرکی مجدد یابد و بتواند از حالت رکود بیرون بیاید. اما وضعیت سرد فضای سیاسی  و پاره ای از مشکلات شورای هماهنگی راه سبز امید  این مجال را از آن ستاند تا کماکان جنبش سبز روند نزولی را طی کند. اما طرفداران حلقه یاران احمدی نژاد دومین گروهی بودند که مترصد بودند در صورت رد صلاحیت داوطلب های شان به خیابان ها بیایند تا فرصت را برای اعمال فشار از سوی احمدی نژاد  به حکومت مساعد سازند. اما به نحو دور از انتظاری جریان احمدی نژاد در رقابت های انتخاباتی حضور موثر نیافت. برخی از گروه های نزدیک به وی و از جمله روزنامه ایران مدعی رد صلاحیت نیرو های وابسته به هواداران دولت شد.
 البته احتمال اندکی وجود دارد که این جریان روی چهره های سفید و گمنام در قالب افراد منفرد سرمایه گزاری کرده است. اما در هر صورت آنها به سمت  تبدیل  صحنه انتخابات به اعتراضات خیابانی نرفتند.
در عین حال یکی از دلایل عدم حضور انتخاباتی و یا روی گردانی از  اقدامات غیر متعارف جریان احمدی نژاد می تواند ناشی از عزم جزم و آمادگی حاکمیت و نیرو های  ولایی برای مقابله باشد.
همچنین نظام خواست از تبدیل اعتراضات انتخاباتی   به الگویی برای ناراضیان از جریان انتخابات مجلس جلوگیری کند. بخصوص که انتخابات مجلس در مناطق قومیت نشان و شهر های کوچک معمولا با درگیری بین کاندیداهای رقیب همراه است. یا افرادی از جریانات حاشیه ای اصول گرایان که در لیست های اصلی قرار نگرفته بودند ، نگرانی خود از تقلب را علنی نکنند و بدینترتیب جامعه ملتهب نگردد.
البته ابراز نگرانی  از  بروز چالش های امنیتی در انتخابات مجلس نهم حتی اگر طرحی پیشگیرانه و مبتکرانه از سوی حکومت باشد باز در دل خود هراس  و آسیب پذیری حکومت از اعتراضات خیابانی و شکننده بودن وضعیت سیاسی موجود را آشکار می سازد.

** مقالات ومصاحبه های مندرج درسایت لزوماً دیدگاه رسام نیستند.